Bağıl nem, havadaki mutlak nem miktarının doyma noktasına ne kadar yakın veya uzak olduğunu ifade eder. Doyma noktası, havanın tutabileceği en yüksek su buharı miktarıdır. Mutlak nem gram cinsinden ifade edilirken, bağıl nem ise yüzde ile gösterilir. Bağıl nem, ülkemizde en yüksek Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde görülür.

Bağıl nem formülü, şu şekilde ifade edilir:

Nem, havada bulunan su buharı miktarıdır. Nem, deniz, göl ve nehirler gibi büyük su kütlelerindeki suyun buharlaşarak havaya karışmasıyla oluşur. Havadaki nem, insanların, hayvanların ve bitkilerin hayatta kalabilmesi için gereklidir. Dünya üzerindeki en kurak iklim bölgelerinde bile belirli bir miktar nem bulunur. Havanın nem tutma kapasitesinin bir sınırı vardır. Eğer hava su buharını tutamıyorsa, bu duruma "doymuş hava" denir. Havanın sıcaklığı, doyma miktarını etkiler.

Mutlak nem, 1 metreküp hacmindeki havada bulunan nem miktarının gram cinsinden değeridir. Mutlak nem miktarı gram cinsinden gösterilir ve büyük su kütlelerinin bulunduğu yerlerde daha fazla olur. Su kütlesi ve sıcaklığın fazla olması buharlaşmayı artırır ve dolayısıyla mutlak nemi de artırır. Ülkemizde mutlak nem en fazla Akdeniz bölgesinde, en az ise Karadeniz kıyılarında görülür. Mutlak nem, kıyı illerinden iç kesimlere doğru gidildikçe azalır. Örneğin, bir balonun içine bir bardak su koyduğumuzda, balonun içindeki gaz hava kütlesi olurken, içindeki su mutlak nemi temsil eder.

Bağıl nem, iklim koşullarını ve hava durumu tahminlerini anlamada önemli bir rol oynar. Yüksek bağıl nem oranları, hava sıcaklığının daha yüksek hissedilmesine neden olabilir, bu da özellikle yaz aylarında rahatsızlık yaratabilir. Yüksek bağıl nem ayrıca bitkiler ve tarım ürünleri üzerinde de etkili olabilir, çünkü bitkilerin terleme ve buharlaşma süreçlerini etkileyerek su ihtiyacını artırabilir.

Bağıl nem, insan sağlığı üzerinde de çeşitli etkiler yaratabilir. Yüksek nem oranları, insanların terleme yoluyla vücut ısısını düzenlemesini zorlaştırabilir ve bu durum sıcak çarpmasına yol açabilir. Düşük bağıl nem ise cilt kuruluğu, göz kuruluğu ve solunum yolu rahatsızlıklarına neden olabilir. Bu nedenle, iç mekanlarda nem seviyesini kontrol etmek önemlidir.

Bağıl nem, higrometre adı verilen cihazlarla ölçülür. Higrometreler, havadaki su buharı miktarını belirleyerek bağıl nem oranını hesaplar. Dijital higrometreler, nem seviyesini daha hassas ve doğru bir şekilde ölçebilirken, analog higrometreler mekanik prensiplere dayanır.

Bağıl nem, havadaki su buharı miktarının doyma noktasına olan oranını ifade eder ve iklim, tarım, sağlık gibi birçok alanda önemli bir parametredir. Bağıl nemin doğru bir şekilde ölçülmesi ve kontrol edilmesi, hem çevresel hem de bireysel sağlık açısından büyük önem taşır.