Amonyak, kimyasal formülü NH3 olan, azot ve hidrojen atomlarından oluşan renksiz, keskin ve rahatsız edici bir kokuya sahip bir bileşiktir. Amonyağın tarihçesine baktığımızda, Mısır tanrısı Amon'un adını taşıyan "Ammoniakon" terimi, eski Mısır dönemine kadar uzanmaktadır. Eski Mısır'da, Libya'daki Amon tapınağının yakınlarında, tapınağın ısıtılmasında kullanılan develere ait tezeklerden çıkan gazlar, tapınağın duvarları ve tavanlarında beyaz kristal parçacıklar şeklinde amonyum klorür birikmiştir. Bu madde, o dönemde "amon tuzu" olarak adlandırılmıştır. Amonyak Molekülünün YapısıAmonyak, kovalent bağlı (Ametal+Ametal) bir bileşiktir. Moleküller, polar yapıda olduğundan su molekülleri ile zayıf hidrojen bağı oluşturur ve bu nedenle suda çözünür bir yapıya sahiptir. Amonyak molekülü, sp3 hibritleşmesi gösterir ve bağ yapmamış bir çift elektronu bulunmaktadır. Bu nedenle molekül şekli üçgen piramit olarak adlandırılır ve polar bir molekül olarak sınıflandırılır. Amonyağın gazlaşma ısısı oldukça yüksektir, bu yüzden sanayi gibi alanlarda soğutucu madde olarak da kullanılır. Amonyak ÇözünürlüğüAmonyak çözeltisi, oda koşullarında doymuş olarak %34'lük konsantrasyona sahiptir ve yoğunluğu 0.88 g/ml'dir. 1 atm basınç ve 0°C'de 1300 litre, 1 atm basınç ve 20°C'de ise 700 litre amonyak çözünür. Amonyağın 1 atm basınçta kaynama noktası -33.33°C (239.82K) olup, -77.73°C (195.42K) derecede donar. Bu nedenle normal oda koşullarında gaz halinde bulunur. Amonyağın Kullanım AlanlarıAmonyak, geniş bir kullanım yelpazesine sahiptir:
Piyasada amonyak adı altında satılan maddeler, amonyağın sulu çözeltisi olan amonyum hidroksittir. Bu madde, azot ve hidrojenden oluşan renksiz bir gazdır ve insanın gözlerinin yaşarmasına ve burnunun akmasına neden olan keskin bir kokuya sahiptir. Ticari amaçlarla kullanılan ve amonyak olarak bilinen sıvı, aslında amonyak gazının su içinde çözünmüş hali olan amonyum hidroksittir. Amonyum hidroksit, aşırı kuvvetli bir alkali özelliğe sahiptir ve bu nedenle temizlik işlerinde oldukça yararlıdır. Ev hanımlarının ve temizlik şirketlerinin sıkça kullandığı bir çözücüdür. |
Amonyak hakkında detaylı bilgi veriyorsunuz, ama merak ettim; amonyakın tarihçesindeki ammoniakon terimi tam olarak ne anlama geliyor ve neden Mısır tanrısı Amon ile ilişkilendirilmiş?
Cevap yazFaysal, amonyakın tarihçesi gerçekten ilginçtir. "Ammoniakon" terimi, antik çağlarda kullanılan bir isimdir ve Mısır tanrısı Amon ile ilişkilendirilir. Bunun nedeni, eski Mısır'da Siwa vahasında bulunan Amon Tapınağı'nın yakınlarında, develerden elde edilen amonyum klorür çözeltilerinin bu isimle anılmasıdır. Bu çözeltiler "ammoniakon tuzu" olarak bilinir ve tapınakla olan coğrafi yakınlık nedeniyle bu isim verilmiştir. Yani, "ammoniakon" terimi, coğrafi ve tarihsel bağlamda Amon Tapınağı ile bağlantılı olarak kullanılmıştır.