İvme Formülü İvmenin tanımını ilk defa ünlü İtalyan fizikçi Galileo net bir şekilde ortaya koymuştur. Aynı eğim açılarına sahip düzlemlerde ve farklı kütlelere sahip cisimlerle gerçekleştirdiği deneylerde, ivmelerin sabit olduğunu açıkça gözlemlemiştir. Galileo'nun bu tespiti ile Aristo'nun öğretilerine son verilmiştir. Çünkü Aristo'ya göre ivme aynı zamanda kütleye de bağlıydı, ancak yapılan deneylerde ivmenin kütleye bağlı olmadığı görülmüştür. Galileo'nun tespiti, günümüzde halen geçerliliğini korumaktadır. İvme Nedir? İvmenin tanımını yapacak olursak; hareket halindeki herhangi bir cismin birim zamanda hızındaki değişim miktarıdır. Yani başka bir deyişle, bir cismin ivmesinin olabilmesi için hızında değişim olmalıdır. Sabit hızla hareket eden bir cismin ivmesi sıfır olacaktır. Aynı şekilde, birim miktardaki hız değişimi ne kadar büyükse ivme de o kadar büyük veya küçük olur. Bu açıklamalar doğrultusunda, ivmenin hız ile doğru orantılı ve zaman ile ters orantılı olduğunu anlamamız mümkündür. İvme Formülü İvme formülü genel olarak şu şekildedir: İvme Formülü = Hız / Zaman2 Bu formül, "a = V / t2" olarak sembolize edilmektedir. Burada ivmenin formülü kadar birimi de önemlidir. Bilindiği gibi, hareketli bir cismin hız formülü birim zamanda aldığı yol miktarıdır. Hız, metre/saniye olarak formüle edilir ve V = m / t olarak sembolize edilmektedir. O halde, ivmenin birimi metre/saniye2 olacaktır. İvmenin çeşitli türleri mevcuttur: Ortalama ivme, ani ivme, çizgisel ivme, açısal ivme gibi çeşitleri bulunmaktadır. Ortalama İvme Ortalama ivme, yukarıda da belirttiğimiz gibi, ivmenin mevcut olabilmesi için hız değişimi olması gerekmektedir. Cismin birim zamanda hızında meydana gelen değişimlerin hesaplanmasıdır. Hızın birim zamanda artışı, ivmenin pozitif; birim zamanda azalışı ise ivmenin negatif olduğunu göstermektedir. Ani İvme Ani ivme, değişen doğrusal hareket düzleminde cismin herhangi bir zamandaki anlık ivmesine denilmektedir. Eğer cismin hızı sabit ise, ivme de sabit olacağından ani ivmesi de sıfırdır. Yerçekimi İvmesi İvmenin tanımlamalarından bir diğeri ise yerçekimi ivmesidir. Yerçekimi ifadesi, genel anlamı ile Dünya üzerindeki ve yörüngesinde dolanmakta olan uyduların, uzay boşluğuna düşüp uzaklaşmasını önleyen bir kuvvettir. Yerçekimi etkisi ile herhangi bir yükseklikten ilk hızı sıfır olarak bırakılan bir cisim, ivmesi artacak şekilde düşmeye başlamaktadır. Burada ivme, bırakıldığı yükseklikle doğru orantılı olarak artmaktadır. Yapılan deneylerde görülmektedir ki bir cismin yere düşme hızı, bırakıldığı yükseklikle doğru orantılı olarak artmaktadır. Buna bağlı olarak ivmesi de yükseklikle artmaktadır. Dünya'nın eliptik yapısından dolayı yerçekimi ivmesi değişmektedir; haliyle yerçekimi kuvveti de değişmektedir. Kutuplarda yerçekimi ivmesi olan g, 9,83 metre/saniye2 olarak ölçülmüştür. Ekvator'da ise yerçekimi ivmesi 9,78 metre/saniye2 olarak ölçülmüştür.
|
Müveddet
12 Temmuz 2024 CumaGalileo'nun ivme ile ilgili yaptığı deneylerde, farklı kütlelere sahip cisimlerin sabit ivme ile hareket ettiğini gözlemlediği söyleniyor. Peki, kütle ile ivme arasında gerçekten hiçbir bağlantı yok mu? Bu durum, neden Aristo'nun öğretilerine aykırıdı?
Cevap yazAdmin
12 Temmuz 2024 CumaMerhaba Müveddet,
Galileo'nun deneyleri, farklı kütlelere sahip cisimlerin sabit ivme ile düştüğünü göstererek, cisimlerin kütlesinin ivme üzerinde bir etkisi olmadığını ortaya koydu. Bu, Aristo'nun öğretilerine aykırıydı çünkü Aristo, daha ağır cisimlerin daha hızlı düştüğünü iddia ediyordu. Ancak Galileo, tüm cisimlerin vakumda aynı hızda düştüğünü göstererek, kütle ile ivme arasında bir bağlantı olmadığını kanıtladı. Bu buluş, klasik mekaniğin temel taşlarından biri haline geldi ve Newton'un hareket yasalarına zemin hazırladı. Kısacası, kütle ile ivme arasında doğrudan bir ilişki bulunmamakta, ancak kütle yerçekimi kuvvetini etkileyerek dolaylı yoldan hareketi etkileyebilir.
Sevgiler,